W ostatnich
dziesięcioleciach profil ludzi podróżujących w czasie wolnym uległ zasadniczej
przemianie oraz rozwarstwieniu ze względu na różnorodne zainteresowania i idące
za nimi potrzeby. Niezmiennie jednak magnesem dla turystów jest rozmaita oferta
zaspokajająca je. Taką stanowią użyteczne, oryginalne i spójne produkty
turystyczne, czyli dobra konsumpcyjne dostępne dla szerokiego rynku odbiorców.
Poniżej przedstawiono dobra i usługi turystyki filmowej w atrakcjach
geoturystycznych.
Walory geoturystyczne dopełnione
przez rozbudowaną infrastrukturę turystyczną Nowej Zelandii, która od 2001 roku
stała się znana jako „Śródziemie” z ekranizacji tolkienowskiej trylogii, jest znanym
światowym centrum set-jettingu. Potrzeby turystów filmowych zaspokajane są tutaj
bogatą ofertą turystyczną. Oficjalna strona turystyki państwa „The Tourism New
Zealand newzealand.com” informuje o ofertach zakwaterowania, wycieczek i innych
aktywności oraz transportu, a także stwarza możliwość zakupu biletów on‑line
oraz kontaktu z agentami turystycznymi i liniami lotniczymi. Znajdują się tutaj
m.in. propozycjewycieczek organizowanych przez firmę the
Hobbiton™ Movie
Set, które wiodą przez najważniejsze lokacje filmowe Nowej Zelandii, w
tym geoturystyczne atrakcje tj. jaskinię Waitomo Glowworm Caves, jaskinię Ruakuri
Cave (obie w rejonie Waitomo), światowej sławy gejzer Pohutu, gorące źródła,
fumarole czy błotne wulkany w geotermalnej dolinie Whakarewarewa w mieście Rotorua,
nazywanym także siarkowym miastem (ang. Sulphur City) ze względu na
wydobywający się tam zapach[1].
Inne biura turystyczne oferują także wizytę w Parku Narodowym Tangariro,
położonym w południowym krańcu łańcucha gór wulkanicznych z aktywnymi wulkanami
Ruapehu, Ngauruhoe i Tongariro; wyprawę nad wybrzeże Kaikoura, na półwysep
pochodzenia wulkanicznego Otgo czy do polodowcowych jezior Wakatipu i Tekapo, a
także Parku Narodowego Góry Cooka[2].
Powyższe atrakcje geoturystyczne, które w większości były przedstawiane na
ekranie, stanowią część pakietu turystycznego zawierającego także
zakwaterowanie, wyżywienie, obsługę przewodnicką i transport.
Typowo geoturystyczną atrakcją,
łatwo dostępną dla turystów filmowych, jest opisywana w poprzednich rozdziałach
Dolina Pomników (ang. Monument Valley) w Utah, USA. Istnieje wiele serwisów
internetowych sugerujących turystom wypożyczenie auta i wybranie się na
jedną z zaplanowanych przez fanów tras, np. „Upper Colorado River Scenic Byway
(U-128)”, „Dead Horse Point Mesa Scenic Byway (U-313)”, „Potash-Lower Colorado
River Scenic Byway (U-279)” wiodące przez krajobrazy znane z filmów. Ciekawą
ofertę przedstawia Moab Muzeum Filmowe i Dziedzictwa Westernów (ang. Moab Museum of Film and Western
Heritage) w Red Cliffs Ranch, Utah, USA. Muzeum posiada sporą kolekcję
lokalnych pamiątek filmowych, zdjęć, plakatów, rekwizytów. Od zwiedzających nie
są pobierane opłaty[3]. W miejscowości Moab odbywa się także festiwal
Moab International Film Festival, który jest coroczną okazją, by przyciągnąć
turystów w ten geologiczny region. Tutaj oferta turystyki filmowej w atrakcjach
geoturystycznych może być także poszerzona o turystykę aktywną,tj. pół-,
cało-, dwu-, cztero- lub pięciodniowy rafting rzeką Colorado, loty balonem, MTB
(mountain terrain bike) – klasyczne kolarstwo górskie, wspinaczkę górską,
turystyczne rejsy rzeką czy loty awionetką, podczas których przewodnicy
opowiadają o dziedzictwie geologicznym, wspominając kręcone filmy[4].
Kolejnym przykładem oferty set-jetting’u
w atrakcyjnych geoturystycznie miejscach jest ośmiodniowa wycieczka śladami
bajki „Kraina lodu” (2013, ang. „Frozen”) organizowana w Norwegii przez firmę “Adventures
by Disney Travel Services”. Zainteresowani mają okazję uczestniczyć w spacerze
do punktu widokowego na fiordzie Geirangerfjord, w „fjord safari” na łódce
wokół norweskich fiordów, w „glacier safari” w Parku Narodowym Jostedalsbreen,
gdzie mogą obserwować z bliska lodowiec Briksdalsbreen oraz
wodospad Seven Sisters. Ponadto ofertę poszerzarafting na górskiej rzece
Voss czy łowienie pstrągów w jeziorze Loen. Propozycja jest skierowana głównie
dla rodzin z dziećmi w wieku powyżej 5 lat[5].
Najlepiej rozwiniętym polskim przykładem
oferty turystycznej w filmowo-geoturystycznej destynacji są Góry Stołowe, gdzie
kręcone były filmy „Opowieści z Narnii”. Portal turystyki filmowej „Polska na
filmowo” przeprowadza trzydniową wycieczkę śladami lokacji tych filmów. Turyści
odwiedzają m.in. labirynt skalny Błędne Skały. Ponadto w ramach pakietu
przygotowano intensywne warsztaty filmowe, projekcje dwóch filmów połączone z dyskusją,
zajęcia i ćwiczenia w formie gier i zabaw, zwiedzanie Kudowy-Zdrój, a także dodatkowe
atrakcje – przejażdżki konne, strzelanie z łuku i konkursy. Oferta wyjazdu jest
kierowana zarówno do dzieci i młodzieży, jako wycieczki i zielone szkoły, oraz
dla pracowników firm, jako wyjazd integracyjny[6]. Należy
wspomnieć, że oprócz zorganizowanej oferty turystyki filmowej, Góry Stołowe
posiadają obecnie najbardziej rozbudowaną sieć pieszych szlaków turystycznych
spośród wszystkich pasm górskich w Sudetach, dzięki czemu przyciągają krajoznawców,
turystów pieszych jak i wspinaczy. Do samego rezerwatu Błędne Skały,
wykorzystanego jako plener filmowy, rocznie przybywa ponad 100 tysięcy turystów[7].
Niestety, potencjał turystyki filmowej nie jest tutaj wykorzystany, a turysta
nieznający dokładnie historii rezerwatu – nie znajdzie na miejscu żadnych
informacji dotyczących kręcenia tam filmów.
Znaczenie miejsca cennego przyrodniczo zauważyli
organizatorzy Letniej Akademii Filmowej w Zwierzyńcu, którzy wybrali
Roztoczański Park Narodowy jako destynację dla turystów festiwalowych i
filmowych. Cyklicznie od 2000 roku odbywająca się impreza obejmuje oprócz
wydarzeń o charakterze kulturalnym, także imprezy organizowane w celach
rozrywkowych, takich jak koncerty muzyczne, widowiska plenerowe, festyny oraz
zawody sportowe, które w pierwszej połowie sierpnia trwają zazwyczaj 9-11 dni.
Letnia Akademia Filmowa w Zwierzyńcu przyciąga turystów filmowych, filmowców,
dziennikarzy, krytyków, pasjonatów filmów dokumentalnych, którzy na Roztoczu
szukają jednocześnie odpoczynku, ciszy i spokoju[8].
Miejsce to daje także możliwość obcowania z takimi geoturystycznymi atrakcjami jak:
przełomowa dolina rzeki Sopot w rezerwacie przyrody Czartowe Pole, gdzie
występują progi skalne tworzące liczne wodospady, powstałe na ławicach wapieni
mioceńskich; pomnik przyrody nieożywionej Piekiełko na Roztoczu Środkowym
z rzadkimi formami skałkowymi w utworach mioceńskich, będącymi przykładem
grawitacyjnego rozpadu wzgórza ostańcowego; czy pomnik przyrody „Skałki na
szczycie wzgórza Wapielnia” – najwyższe wzniesienie Roztocza Środkowego
zbudowane z osadów rafowych ze skamieniałościami[9].
[1] The Middle-earth Trilogy, 2016.
Broszurareklamowa. (http://www.themiddle-earthtrilogy.com/content/library/Experience_The_Trilogy_Brochure.pdf,
dostęp 28.02.2016r.)
[2]http://www.southpacifictravellers.co.nz/drive-tours-in-new-zealand/lord-of-the-rings/?tour=34
(dostęp 28.02.2016r.)
[3]https://redcliffslodge.com/activities/museum/
(dostęp 28.02.2016r.)
[4]http://www.moabadventurecenter.com/areainfo/moab-movies/
(dostęp 28.02.2016r.)
[5]https://www.adventuresbydisney.com/europe/norway-vacation/
(dostęp 14.03.2016r.)
[6]http://www.polskanafilmowo.pl/articlesView,16,opowiesci-z-narnii-trzydniowa,PL
(dostęp 29.02.2016r.)
[7]Zgorzelski
M. (red.), 1999. Góry Stołowe. Wyd.
Akademickie Dialog, Warszawa.
[8]
Skoczylas K., 2014. Znaczenie atmosfery miejsca przyrodniczo cennego w
organizacji imprezy turystycznej. Przykład Letniej Akademii Filmowej w
Zwierzyńcu. Barometr Regionalny WSZiA,
Zamość, Tom 12, Nr 4.
[9]
Słomka T. (red). 2012. Katalog obiektów
geoturystycznych w obrębie pomników i rezerwatów przyrody nieożywionej. AGH AkademiaGórniczo-Hutnicza,
Kraków.