Pojęcie
adaptacja oznaczające przystosowanie czegoś do innego użytku niż było
przeznaczone jest bardzo uniwersalne i może dotyczyć obiektów geologicznych, w
tym do potrzeb filmowych.
W dzielnicy Krakowa – Podgórzu, w
rejonie Krzemionek Podgórskich znajduje się atrakcyjny geoturystycznie teren, w
którym zlokalizowany jest kamieniołom wapienia jurajskiego Liban (Figura 7.). Wyrobiskoto,
powstałe w XIX wieku i czynne do 1986 roku, w trakcie drugiej wojny
światowej stanowiło obóz karny, gdzie pracowali i ginęli więźniowie pobliskiego
obozu pracy. Ze względu na pamięć o tych wydarzeniach w 1993 roku reżyser
Steven Spielber postanowił wykonaćadaptację kamieniołomu na potrzeby zdjęć do
scen obozowych filmu „Lista Schindlera” (1993).Ekipa filmowa pozostawiław
kamieniołomie, będące do dziś, elementy scenografii (drogę wyłożoną macewami,
ogrodzenia z drutem kolczastym, konstrukcje przemysłowe)[1].
Na potrzeby innego filmu – „Opowieści
z Narnii: Książę Kaspian” (2008) zmieniono otoczenie skalnego labiryntu Błędne
Skały w Górach Stołowych. „(…)U wylotu labiryntu znajdowała się duża polana,
którą wykorzystaliśmy przy kręceniu snu Łucji. Ponieważ przed dziewczynką miały
rozstępować się brzozy, na tej polanie wybudowaliśmy od podstaw las. Na terenie
parku narodowego nie można było ingerować w przyrodę, więc wybudowano
platformę, na którą naniesione zostało leśne runo oraz umieszczono na niej
brzozy(…) Aby zachować tajemnicę, platforma została przykryta siatką maskującą,
wszędzie wisiały tabliczki o robotach budowlanych, a od wyjścia z labiryntu
zbudowaliśmy drewniany most nad górami, by turyści omijali naszą scenografię...[2]”.
Dyrektor Parku Narodowego Gór Stołowych, dr Janusz Korybko tak wypowiada się na
łamach książki „Polska na filmowo” (Szymański, 2010): „(…)Dzięki niesamowitej
scenerii i efektom komputerowym powstał w Górach Stołowych inny, bajkowy świat(…)”
Ta sama ekipa filmowa nagrywająca
sceny przy wodospadzie Kamieńczyka w Karkonoskim Parku Narodowym
postanowiła wybudować dekorację podwyższającą o kilka metrów jedną ze ścian
wąwozu, w którym znajduje się wodospad. Tego typu adaptacje obiektów
geologicznychzdarzają się częściej[3].
Przykładem innej adaptacji jest nieczynny kamieniołomkoalinu w Wielkiej
Brytanii, w hrabstwie Kornwalia, położony 3 km od miasta St Austell, który
w ramach „Eden Project” stał się scenografią do filmu o Jamesie Bondzie-
agencie 007 „Śmierć nadejdzie jutro” (2002)[4].
Zaadaptowany kamieniołom, będący obecnie dawną scenografią filmową jest do dziś
największą atrakcją hrabstwa głównie ze względu na ogród botaniczny tam
zlokalizowany i reklamowany sloganem „Transformacja: to nasza natura” na
tle zdjęć dawnych wyrobisk.
Adaptacje terenu z obiektami geoturystycznymi, szczególnie
na obszarach chronionych prawnie, wymagają zgód i pozwoleń zarządców. Pomimo
tej niedogodności, ekipy filmowe podejmują się takiego zadania, by wzbogacić
plenery danej produkcji.
[1]Skreczko
S., Wolny M., 2014. Wykorzystanie nieczynnych kamieniołomów na wybranych
przykładach obszaru Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Nr 26: 67-78.
[2]Szymański
M., 2010. Polska na filmowo. Wyd. MJ
Media Szymański i Glapiak, Poznań, s. 99.
[3]
Ibidem, s. 102.
[4]
Skoczylas J., 2008. Adaptacja dawnego kamieniołomu wapienia na Malcie dla
potrzeb turystyki. Geoturystyka 12:
41-48, Kraków.